Σας στέλνουμε για ενημέρωσή σας την υπ' αρ.Γνωμ-893/89 του Νομικού Συμβούλου Διοίκησης του ΥΠΕΧΩΔΕ την οποία και αποδεχόμαστε.

Σύμφωνα με αυτή, αρμόδια για την άσκηση αρχιτεκτονικού ελέγχου στις οικοδομές που ανεγείρονται στο χαρακτηρισμένο ως παραδοσιακό τμήμα του Δήμου Κηφισιάς είναι η Πρωτοβάθμια ΕΠΑΕ.

Σχετικά με το υπ' αρ.Εγγρ-69684/5257/1989 ερώτημά σας, που αναφέρεται στην αρμοδιότητα των Επιτροπών Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) στην περιοχή του Δήμου Κηφισιάς, η γνώμη μας είναι η ακόλουθη:

Ι. Με τα ΠΔ/12-2-1982, (ΦΕΚ-180/Δ) και ΠΔ/20-10-1983, (ΦΕΚ-694/Δ) χαρακτηρίστηκαν ως παραδοσιακά τμήματα του Δήμου Κηφισιάς. Τα τμήματα αυτά επεκτάθηκαν με το από ΠΔ/28-9-1987, (ΦΕΚ-1035/Δ), στο αρθ.2 του οποίου ορίζεται ότι για οποιαδήποτε οικοδομική εργασία στο παραδοσιακό τμήμα του Δήμου Κηφισιάς απαιτείται έγκριση από την Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ). Εξάλλου με την υπ'αρ.Αποφ-44816/11896/14-10-1982 του Υπουργού ΧΟΠ (ήδη ΠΕΧΩΔΕ), που εκδόθηκε κατ' επίκληση των αρθ.79 και 80 του ΓΟΚ/73 και της υπ'αρ.Αποφ-13905/72/26-4-1982 των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης και ΧΟΠ, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την υπ'αρ.Αποφ-24712/1240/21-6-1982, ορίστηκε ότι για την χορήγηση οποιασδήποτε οικοδομικής αδείας κατεδάφισης, ανέγερσης, επισκευής κλπ. στο παραδοσιακό τμήμα της Κηφισιάς οι σχετικές μελέτες θα παραπέμπονται στην Επιτροπή Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΕΑΕ) της Διεύθυνσης Οικισμού Αθηνών (δευτεροβάθμια), η απόφαση δε αυτή τροποποιήθηκε με την υπ' αρ.Αποφ-50158/2951/86, με την οποία ορίστηκε ότι για την χορήγηση οποιασδήποτε οικοδομικής άδειας στην περιοχή του Δήμου Κηφισιάς οι σχετικές μελέτες θα παραπέμπονται στην ΕΠΑΕ της Διεύθυνσης Οικισμού Αθηνών (δευτεροβάθμια) "γιατί η περιοχή είναι ιδιαίτερης σημασίας".

Περαιτέρω κατ' εφαρμογή του αρθ.3 παρ.3 του Ν-1577/85 ΓΟΚ/85 εκδόθηκε η υπ' αρ.Αποφ-31252/1530/1987 των Υπουργών Προεδρίας της Κυβερνήσεως, Εσωτερικών και ΠΕΧΩΔΕ, (ΦΕΚ-482/Δ) "Σύσταση, σύνθεση και λειτουργία Επιτροπών Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου", (τροποποιηθείσα και συμπληρωθείσα μεταγενεστέρως με τις υπ' αρ.Αποφ-2697/1297/1988, Αποφ-51871/1053/1988 και Αποφ-28743/364/1989), με την οποία ορίστηκε (αρθ.1 παρ.6) ότι η Πρωτοβάθμια ΕΠΑΕ ασκεί έλεγχο

α) Για μερική ή ολική κατεδάφιση, επισκευή, προσθήκη και κάθε είδους οικοδομική εργασία για κτίρια που βρίσκονται σε ιστορικά κέντρα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς ή παραδοσιακά κτίρια που έχουν κηρυχθεί διατηρητέα με απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων 'Εργων. Ο έλεγχος σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αναγκαίος ακόμα και για κατασκευές ή εργασίες που δεν απαιτείται έκδοση οικοδομικής άδειας.

β)... για δε την αρμοδιότητα της δευτεροβάθμιας ΕΠΑΕ προβλέφτηκε αρθ.2 παρ.6 ότι η επιτροπή αυτή ασκεί έλεγχο στις παρακάτω περιπτώσεις: α) Για κατασκευές που παραπέμπονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων 'Εργων προκειμένου να προστατευθεί το φυσικό ή το δομημένο περιβάλλον. β) Για κατασκευές που παραπέμπονται από τις πρωτοβάθμιες ΕΠΑΕ, εάν θεωρηθούν μείζονος ή υπερτοπικής σημασίας.

γ) Για περιπτώσεις ένστασης κατά της απόφασης της πρωτοβάθμιας ΕΠΑΕ.

δ) Για κτίρια - τύπους που θα τύχουν πολλαπλής εφαρμογής στην περιοχή αρμοδιότητας της δευτεροβάθμιας ΕΠΑΕ (λυόμενα, προκατασκευασμένα, ξύλινα περίπτερα κλπ.). Η έγκριση αυτή δεν αναιρεί την απαίτηση έγκρισης από την πρωτοβάθμια ΕΠΑΕ για κάθε συγκεκριμένη εφαρμογή του κτιρίου - τύπου.

ε) Για την αξιολόγηση των μελετών που υποβάλλονται στη Δ/νση Οικισμού μετά από σχετική προκήρυξη σύμφωνα με τις διατάξεις του αρθ.5 παρ.2 του Ν-1512/85".

ΙΙ. Η τελευταία αυτή κοινή Υπουργική απόφαση, που εκδόθηκε κατά τα εκτεθέντα σε εκτέλεση του νεωτέρου Ν-1577/85 ερρύθμισε κατά τη γνώμη μας την αρμοδιότητα των πρωτοβαθμίων και δευτεροβαθμίων ΕΠΑΕ, αποκλειστικά και εξαντλητικά και συνεπώς με αυτήν καταργήθηκαν οι αντίθετες διατάξεις της ως άνω κοινής Υπουργικής Αποφ-13905/721/1982, όπως είχε τροποποιηθεί. Συνεπώς πρέπει να θεωρηθούν μη ισχύουσες οι υπ' αρ.Αποφ-44816/11896/ 1982 και Αποφ-50158/2951/1986 του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ που προέβλεπαν την αρμοδιότητα της δευτεροβάθμιας ΕΠΑΕ για ολόκληρη την περιοχή του Δήμου Κηφισιάς, δοθέντος, ότι στηρίζονται σε καταργηθείσες διατάξεις, ενώ η νεωτέρα ως άνω κοινή Υπουργική απόφαση δεν προβλέπει τέτοια αρμοδιότητα του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, ο οποίος μπορεί να παραπέμπει συγκεκριμένες μόνο κατασκευές στη δευτεροβάθμια ΕΠΑΕ, προκειμένου να προστατευθεί το φυσικό ή δομημένο περιβάλλον. Πέραν τούτου είναι κατά τη γνώμη μας αμφίβολο αν οι επίμαχες αποφάσεις είχαν και πριν από την κοινή Υπουργική υπ'αρ.Αποφ-31252/1530/1987 νόμιμο έρεισμα, αφού ούτε στις επικαλούμενες απ' αυτές διατάξεις του ΓΟΚ/73 και του ΓΟΚ/85 στηρίζονταν, αλλά ούτε και στις ως άνω κοινές Υπουργικές υπ'αρ.Αποφ-13905/721/1982 και Αποφ-24712/1240/1982 μπορούν να βασιστούν, γιατί όπως προκύπτει από το αρθ.4 παρ.4 της τελευταίας απ' αυτές ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ μπορούσε να παραπέμψει στην δευτεροβάθμια ΕΠΑΕ συγκεκριμένες περιπτώσεις και όχι να θεσπίσει κατά τρόπον γενικόν την αρμοδιότητα της ΕΠΑΕ Αθηνών για ορισμένο οικισμό. 'Αλλωστε η με τις επίμαχες ως άνω αποφάσεις ρύθμιση της αρμοδιότητας της δευτεροβάθμιας ΕΠΑΕ φέρει κανονιστικό χαρακτήρα, που επέβαλλε για την κατά νόμο ύπαρξή τους τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της κυβερνήσεως, πράγμα το οποίο δεν προκύπτει ότι έγινε.

ΙΙΙ. Ενόψει των εκτεθέντων φρονούμε ότι από το ως άνω ΠΔ/28-9-1987, που πρέπει να θεωρηθεί ότι παραπέμπει στην ισχύουσα ως άνω κοινή Υπουργική υπ' αρ.Αποφ-31252/1530/1987, προκύπτει ότι για κάθε οικοδομική εργασία του παραδοσιακού τμήματος της Κηφισιάς απαιτείται έγκριση της οικείας πρωτοβάθμιας ΕΠΑΕ και κατ' ένσταση της δευτεροβάθμιας ομοίας. Για το εκτός του παραδοσιακού τμήμα της Κηφισιάς τέτοια έγκριση δεν απαιτείται καταρχήν, με βάση τις επίμαχες ως άνω αποφάσεις, μπορεί όμως οι κατασκευές του τμήματος αυτού να παραπεμφθούν στην αρμόδια δευτεροβάθμια ΕΠΑΕ από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, σύμφωνα με το αρθ.2 της παραπάνω κοινής Υπουργικής απόφασης προκειμένου να προστατευθεί το φυσικό ή το δομημένο περιβάλλον.

ΙV. Τέλος, έχουμε τη γνώμη, ότι, αν γίνουν δεκτές οι ως άνω απόψεις μας ως προς το κύρος των επίμαχων Υπουργικών αποφάσεων, ενδείκνυται ωστόσο για την άρση αμφισβήτησης και συγχύσεως που θα δημιουργούσε η ύπαρξή τους, να καταργηθούν ως τυπικά για το μέλλον με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ.

ΣΧΕΤ-ΝΟΜ Αποφ-44816/11896/14-10-1982. Αποφ-24712/1240/21-6-1982. Αρθ-3 του ΓΟΚ/85. Αποφ-50158/2951/86.