Σας στέλνουμε συνημμένα σε αντίγραφο την με αρ.685/89 γνωμοδ. του Νομικού Συμβούλου ΥΠΕΧΩΔΕ την οποία και αποδεχόμαστε.

Σύμφωνα με την γνωμοδότηση αυτή για την κατασκευή και των εργοταξιακών οικημάτων (στέγαστρα, παραπήγματα κλπ.) απαιτείται οικοδομική άδεια χωρίς να υπολογίζονται στον Συντελεστή Δόμησης και στο ποσοστό κάλυψης όταν πρόκειται περί μικρών οικημάτων αναγκαίων για την εξυπηρέτηση των σκοπών που αναφέρονται στο Αρθ-109 (χώροι αλλαγής ενδυμασίας, χώροι υγιεινής κλπ.) του ΠΔ-1073/81 (ΦΕΚ-260/Α/81).

Σημειώνεται ότι τα εργοταξιακά οικήματα θα πρέπει να προβλέπονται στις μελέτες (Τοπογροφικό Διάγραμμα κάλυψης κλπ) που υποβάλονται για την έκδοση αδείας κατασκευής του κυρίου έργου για το οποίο τα προσωρινά αυτά οικήματα είναι απαραίτητα.

Κατά την τελική θεώρηση της οικ. αδείας για την σύνδεση με τα δίκτυα ΔΕΗ κλπ. θα πρέπει να διαπιστώνεται και η απομάκρυνσή τους.

Σχετικά με το υπ'αρ.40150/89 ερώτημά σας, περί του αν απαιτείται, οικοδομική άδεια για την ανέγερση εργοταξιακών οικημάτων, η γνώμη μας είναι η ακόλουθη.

Ι. Κατά την παρ.2 του άρθ-52 του ΝΔ/17-7-23 "περί σχεδίων πόλεων κλπ." προς ανέγερσιν, επισκευήν ή κατεδάφισιν οιασδήποτε οικοδομής και προς εκτέλεσιν οιωνδήποτε εργασιών δομήσεως και εν γένει οιωνδήποτε κατασκευών και εγκαταστάσεων προβλεπομένων υπό του παρόντος Δ/τος υπό οιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου, απαιτείται η προηγουμένη έγγραφος άδεια της αρμοδίας υπηρεσίας...".

Εξ άλλου κατά το άρθ-22 του ΓΟΚ/85 (Ν-1577/85) "1. Για την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας δόμησης εντός ή εκτός οικισμού απαιτείται οικοδομική άδεια της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας. Τέτοιες εργασίες είναι ιδίως οι εκσκαφές και επιχώσεις, η εγκατάσταση ικριωμάτων, η ανέγερση επισκευή διαρρύθμιση και κατεδάφιση κτιρίων και των παραρτημάτων τους. Η οικοδομική άδεια κτιρίου ή εγκατάστασης θεωρείται ότι περιλαμβάνει τη διαμόρφωση του εδάφους, τις αναγκαίες εκσκαφές για τη θεμελίωση του κτιρίου ή της εγκατάστασης, καθώς και την κατασκευή περιφραγμάτων, βόθρων και υπόγειων δεξαμενών ύδατος. Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ.9 του άρθ-8 του Ν-1512/85 (ΦΕΚ 4) και του άρθ.4 του παρόντος δεν απαιτείται άδεια για εσωτερικούς χρωματισμούς ή για εξωτερικούς χρωματισμούς όταν δε γίνεται χρήση ικριωμάτων, για μικρές εσωτερικές επισκευές ή διασκευές που δεν θίγουν τη φέρουσα κατασκευή του κτιρίου, ή την εμφάνισή του, για επισκευές δαπέδου, για επισκευές, διασκευές ή συμπληρώσεις των εγκαταστάσεων και αγωγών των κτιρίων, για μικρές επισκευές θυρών, παραθύρων, στεγών δωμάτων χωρίς χρήση ικριωμάτων και γενικά για μικρές και μεμονωμένες επισκευές για λόγους χρήσης, υγιεινής προστασίας των κτιρίων...

2. Με απόφαση των Υπουργών Εθνικής Αμυνας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων καθορίζονται οι όροι και η διαδικασία έκδοσης της οικοδομικής άδειας για την εκτέλεση στρατιωτικών έργων ή εγκαταστάσεων". Στην παρ.2 του ως άνω άρθ.22 προστέθηκε με το άρθ.6 παρ.1 του Ν-1772/88 δεύτερο εδάφιο, κατά το οποίο "Με όμοια απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων και Μεταφορών και Επικοινωνιών καθορίζονται οι όροι και η διαδικασία έκδοσης οικοδομικής άδειας για την εκτέλεση έργων ή εγκαταστάσεων στους χώρους των πολιτικών αεροδρομίων και των εγκαταστάσεων ραδιοβοηθημάτων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας". Περαιτέρω κατά το άρθ-109 του ΠΔ-1073/81 "Περί μέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεσιν εργασιών εις εργοτάξια οικοδομών και πάσης φύσεως έργων αρμοδιότητος Πολιτικού Μηχανικού" (ΦΕΚ 260/Α) "

1. Διά την αλλαγήν ενδυμασίας και φύλαξιν των ενδυμάτων, πρέπει να διατίθενται και κατάλληλοι χώροι,

2. Διά τους χώρους υγιεινής, και δια το ύδωρ (πόσιμον και καθαριότητος) εφαρμόζονται αι Υγειονομικαί Διατάξεις του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών.

3. Εις εργασίας ρυπαράς ή προκαλούσας επαγγελματικάς νόσους, πρέπει να υφίσταται δυνατότης νίψεως και καθαρισμού δια καταιονισμού (ντους) εις καταλλήλους χώρους, καθώς και πλύσις ή και απολύμανσις των στολών.

4. Εντός του εργοταξίου συνιστάται να υπάρχη κατάλληλος χώρος δια την διατήρησιν του φαγητού των εργαζομένων εις καλήν κατάστασιν.

Εφόσον ο αριθμός των απασχολουμένων είναι μεγαλύτερος των 70, η διάθεσις του ως άνω χώρου είναι υποχρεωτική....".

ΙΙ. Κατά την πάγια νομολογία του ΣτΕ ως κατασκευή για την οποία απαιτείται οικοδομική άδεια, σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις και τις προϊσχύσασες ανάλογες του άρθ-118 του ΓΟΚ/73, νοείται όχι μόνο το κτίσμα, αλλά οποιαδήποτε τεχνική κατασκευή ανεξαρτήτως σχήματος, προορισμού, τρόπου δόμησης ή χρησιμοποιηθέντων υλικών, η οποία δεν είναι απαραίτητο να συνδεέται στερεώς με το έδαφος, αρκεί λόγω του βάρους, του όγκου της και των απαιτουμένων για τη μεταφορά της μέσων να προσιδιάζει με την έννοια της σε ακινησία βρισκόμενης κατασκευής. Ειδικότερα, κατά την νομολογία του ΣτΕ σαν τέτοιες κατασκευές νοούνται οι σιδερένιες περιφράξεις (ΣτΕ-1070/31, ΣΤΕ-1525/79, ΣΤΕ-2271/76),τα προστεγάσματα των οικοδομών (ΣτΕ-1525/79), τα τροχόσπιτα ΣΤΕ-28/82), οι ντουλάπες που κατασκευάζονται στους εξώστες ΣΤΕ-745/83), οι δεξαμενές πετρελαίου (ΣτΕ-413/81, ΣΤΕ-2001/81 βλ. και Γνωμ-21/89 ατομική γνωμοδότηση της Διεύθυνσής μας).

ΙΙΙ. Στην προκείμενη περίπτωση με το υπόψη ερώτημά σας σε συνδυασμό και προς το υπ'αρ. ΓΝ 153/5-5-89 έγγραφο του Νομάρχη Δυτικής Αττικής τίθεται το ζήτημα αν υφίσταται υποχρέωση έκδοση οικοδομικής άδειας για τα εργοταξιακά οικήματα, στέγαστρα και παραπήγματα, που είναι προσωρινές κατασκευές.

Καίτοι δεν παρέχονται από το ερώτημά σας περισσότερα στοιχεία ως προς τα εργοταξιακά οικήματα κλπ. για τα οποία πρόκειται, σχετικά με τον όγκο, βάρος, σύνδεσή τους προς το έδαφος κλπ., φρονούμε καταρχήν ότι, ενόψει των νομολογιακά ως άνω γενομένων δεκτών ως προς κατασκευές, για τις οποίες απαιτείται οικοδομική άδεια, ότι για τις ως άνω κατασκευές απαιτείται οικοδομική άδεια εκδιδόμενη από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, εφόσον λόγω του όγκου, βάρους και των απαιτούμενων για την τυχόν μετακίνηση τους μέσων προσιδιάζουν σε κατασκευές που βρίσκονται σε ακινησία, χωρίς κατά τα λοιπά να επηρεάζει το γεγονός ότι οι κατασκευές αυτές είναι προσωρινές και μπορούν ενδεχομένως να μετακινούνται μέσα στον χώρο του εργοταξίου. Οπου ο νομοθέτης ήθελε να αποκλίνει από την γενική ρύθμιση περί των όρων και της διαδικασίας εκδόσεως των οικοδομικών αδειών το όρισε ρητά, όπως πχ. στη δεύτερη παρ. του άρθ-22 του ΓΟΚ/85, ως προς τα στρατιωτικά έργα ή εγκαταστάσεις και ως προς τις εγκαταστάσεις στους χώρους των πολιτικών αεροδρομίων και τις εγκαταστάσεις των ραδιοβοηθημάτων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.

IV. Καθόσον αφορά τον υπολογισμόν των παραπάνω οικημάτων στο συντελεστή δόμησης και το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου, θα μπορούσε να γίνει δεκτό κατά τη γνώμη μας ότι από το άρθ-109 του ΠΔ-1073/81 σε συνδυασμό προς τα άρθρα 7 και 8 του ΓΟΚ/85 συνάγεται ότι, εφόσον πρόκειται περί μικρών οικημάτων αναγκαίων για την εξυπηρέτηση των σκοπών που αναφέρονται στο άρθ.109 (χώροι αλλαγής ενδυμασίας, χώροι υγιεινής κλπ.) και αποκλειστικά καθόσον χρόνον είναι αναγκαία η διατήρησή τους για τους σκοπούς αυτούς, τα οικήματα αυτά δεν υπολογίζονται στο συντελεστή δόμησης και το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου, στο οποίο έχουν κατασκευασθεί, δοθέντος ότι πρόκειται περί προσωρινών οικημάτων, τα οποία προβλέπονται ανωτέρω από τη νομοθεσία για ορισμένη χρήση, ανεξάρτητη από τη χρήση των ανεγειρομένων μονίμων κτιρίων και τα οποία μετά τον ως άνω χρόνο πρέπει να κατεδαφιστούν.

V. Πάντως για την άρση κάθε αμφιβολίας περί των ανωτέρω θεμάτων και την καλύτερη αντιμετώπισή τους είναι σκόπιμη ειδική νομοθετική ρύθμιση.

ΣΧΕΤ-ΝΟΜ Αρθ-22 του ΓΟΚ/85.